In Nederland wordt 80% van alle zorg door mantelzorgers verricht. Ze leveren daarmee een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan onze samenleving, want ze leveren die zorg vaak langdurig en intensief.
Mantelzorg is hot! Iedereen is druk met mantelzorg: er wordt heel veel over gepraat en bedacht om mantelzorgers te helpen en toch houden mantelzorgers vaak het gevoel niet gehoord en niet begrepen te worden. Hoe kan dit toch? Maar misschien is de vraag of dit te veranderen is nog belangrijker. Is dat überhaupt mogelijk? Ja, volgens mij kan het echt anders.
‘Bekijk het eens van de andere kant’ staat in mijn twitter-timeline. Die zin prikkelt me, want het zegt me precies wat nodig is. Want ik zie die andere kant van mantelzorg, een kant die vooral onderbelicht blijft.
Het is nu vooral eenrichtingsverkeer: mantelzorgers worden geholpen, ondersteund, ontzien of gered, maar dat wat ze te bieden hebben blijft in de samenleving vaak ongezien. Bekijk mantelzorg eens van de andere kant, dan zie je vooral hun kracht, kennis en kunde.
Naast hun onbetaalde en onvoorwaardelijke zorg voor hun geliefde(n) beschikken mantelzorgers ook over behoorlijk wat kennis en ervaring. Het zijn vaak krachtige mensen, die weten hoe belangrijk het is balans te houden, die exact weten wat nodig is voor de zorg, het welzijn en welbevinden van hun zieke partner, kind, broer, zus, vader of moeder. Ze zijn creatief in het vinden van passende oplossingen; die weten hoe ze de regie voeren over complexe aangelegenheden, die zorg weten te managen, te plannen en af te stemmen, die kwaliteit van de zorg kunnen inschatten en die weten hoe ze stabiliteit kunnen bieden aan hun omgeving, die bewust kiezen in welke zorg nodig is, wat niet, waar je hulp haalt en waarvoor. En niet te vergeten de levenslessen die zij hebben verzameld. Deze talenten en inzichten van mantelzorgers zijn momenteel onderbelicht. Het is weliswaar duidelijk voor hun naaste omgeving, maar iedereen in lastige situaties kan leren van de ‘managementvaardigheden’ van mantelzorgers.
Ik ben steeds oprecht blij met de reacties op mijn ervaringsverhalen en blogs, reacties van mensen die concluderen dat het vast zwaar moet zijn, die het een topprestatie vinden of vooral de liefde zien in mijn verhalen. Ik word helemaal blij wanneer mensen geïnspireerd raken om naar de mogelijkheden en kansen in hun eigen (zorg)situatie te kijken en die vervolgens ook vinden en oppakken. En dat is prachtig: ik word begrepen en voel me gehoord en misschien nog belangrijker: ik ervaar erkenning voor wat ik doe, weet en deel.
Ik sprak vorige week een mevrouw die voor haar moeder zorgt. Ze voelt zich aan de kant geschoven door professionals. ‘Ik mag erbij zijn en word geïnstrueerd over wat voor mijn moeder belangrijk is. Maar toen ik wilde verwoorden hoe ik het allemaal zag, werd beleefd geknikt, maar echt de tijd daarvoor was er niet.’ Door mantelzorg ‘van de andere kant te bekijken’ zie je wat mantelzorgers je te bieden hebben en ontstaat ook verbinding en gelijkwaardigheid in de zorg, dan pas ontstaat samenzorgen voor hun naaste(n).
Volgens mij worden mantelzorgers ook beter geholpen door mantelzorg van die andere kant te bekijken. Hulp gaat dan beter aansluiten bij dat wat mantelzorgers daadwerkelijk nodig hebben en gaat verder dan alleen naar eventuele (over)belasting van mantelzorgers te kijken.
Horen mantelzorgers daar dan zelf niets aan te doen? Jawel, dat denk ik wel. Mantelzorgers moeten vooral ook zelf hun eigen kracht, kennis en kunde zien: Niet ‘gewoon’ vinden, maar trots zijn op wat je doen en hoe je het doen. Jezelf zien en je laten zien.
‘Het is niet normaal wat je allemaal doet,’ zei een goede vriendin. Ik zag het niet, ze bleef het herhalen en benadrukte ook hoe knap ze het vond hoe ik het allemaal deed en doe. Lieve T.: dank je wel voor deze spiegel. Je leerde mij om het ook eens van de andere kant te bekijken.
Is het emancipatie van de mantelzorger? Misschien, het is in ieder geval niet vooral geven aan mantelzorgers. maar met name ontvangen van mantelzorgers, want – zoals gezegd – mantelzorgers hebben de samenleving veel te bieden.
13 september 2014
Reacties 2
Al mantelzorger en als persoon die verzorgd wordt, een niet gebruikelijke combinatie, lees ik jouw blogs altijd met belangstelling. En met deze ben ik het helemaal eens! Er zou zoveel winst te behalen zijn als de professionele zorgers goed zouden luisteren naar de mantelzorgers. Bedankt weer, Marjo!
Bedankt voor alweer een mooi blog! Een steuntje in de rug voor alle mantelzorgers!