Een paar maanden geleden werd ik gevraagd voor mijn persoonlijk verhaal te delen met mantelzorgers in Amersfoort. Mijn eigen verhaal en vooral over mijn #zorgvoormijzelfmomenten en hoe doe je dat goed-voor-jezelf-zorgen. Of ik dat wil delen. Ja, dat wil ik wel en dus ging ik gisterenmiddag tegen vijf uur van huis richting Amersfoort. Een kleine 2 uur reistijd, ik vind dat niet bezwaarlijk: het is voor mij extra denktijd, ik kan mijn gedachten laten gaan, creatief zijn in mijn hoofd of zoals nu mijn lezing voor straks een paar keer doornemen.
Ik was mooi op tijd in Amersfoort en bij binnenkomst werd ik gelijk heel hartelijk ontvangen: “Hallo, u hoeft niet te zeggen wie u bent, ik ken u van de website. Fijn dat u uw verhaal in het echt met ons wilt delen.”
Half acht, mijn gastheer opende de avond en nodigde mij uit om mijn verhaal met de aanwezigen te delen. Veel aanwezige mantelzorgers hadden een van hun ouders of partner in het verzorgingstehuis wonen. Er waren ook mantelzorgers waarvan de ouders nog zelfstandig – thuis woonden. Verder waren er enkele verpleegkundigen en thuiszorg-medewerkers onder de belangstellenden. In totaal een groep van ca 30 mensen.
Door de kleine groep en de grote ruimte (en de tafels niet tijdig aan de kant) ontstond er spontaan een grote kring van stoelen met mensen, zonder tafels ervoor. Ik kon mij heerlijk bewegen in die kring en begon te vertellen. Aan het begin nog even aangegeven dat ik het fijn vind om met elkaar in gesprek te zijn in plaats van een eenzijdig verhaal te houden – dus stel me vooral vragen – vooral ook tussendoor. En dat gebeurde vervolgens ook. Mooi was dat. Ik vertelde eerst een groot deel van mijn verhaal en toen ik in mijn verhaal “aankwam” bij goedvoormijzelfzorgen, toen kwamen de vragen. Prachtig!
“Ik kan mijn man niet alleen laten….ik durf niet goed iemand anders te vragen – ik wil anderen niet tot last zijn – mijn kinderen hebben het al zo druk – ik voel me schuldig als ik voor mezelf kies – als ik dichterbij het verzorgingshuis van mijn vrouw ga wonen dan moet ik er vaker naar toe (van mijzelf en ook van de kinderen) – voor u is het eenvoudig, uw man is nog goed in zijn hoofd – het is een oudere generatie die dat niet geleerd heeft, voor zichzelf te kiezen – mijn buurvrouw is ook 90, die kan ik niet vragen – ik was boos op mijn moeder toen ze werd opgenomen en alleen was gegaan omdat ze dacht dat ik het te druk had – ik vind het lastig om nee te zeggen enz. enz.”
Ik heb genoten, ik was op enig moment gespreksleider en ze deelden onderling hun vragen, zorgen en oplossingen. Natuurlijk zag ik ook mensen met hun zorgen over hun geliefde, over de bezuinigingen, over niet loslaten, over hun toekomst. Na zo’n avond denk ik: er is veel te weinig aandacht voor deze mensen om hen te leren om te gaan met hun zorgen. Niet de zorgen overnemen, dat kan niet. Maar ik zie onvoldoende dat we in onze samenleving mensen leren hun zorgen te dragen. We laten hen te vaak aan hun lot over.
Die gespreksleider-rol paste me gisteren goed, ik kon de vragen laten beantwoorden, zelf op ingaan, ook zeggen dat ik het niet wist. Op enig moment vroeg een mevrouw aan me: “Als u zo overal komt, komt u ook bij de politiek, kunt u dan niet eens voor ons vragen…….?” Dan vraag je door en dan komt ze zelf bij oplossingen.
Ik zie de zorgen bij vooral de oudere mensen in hun ogen, ouderen die voor hun partner willen zorgen en de last die dat met zich meebrengt. En ik zie ook professionals die vanuit hun vak willen helpen. Maar die “vakbril” maakt het ook net lastig om dichter bij het begrip van die ouderen aan te sluiten. Er zat een oudere meneer in de zaal die voor zijn vrouw zorgde. Zij was een beetje in de war, steeds meer, ze kon niet meer thuis wonen en woonde sinds 4 maanden in het tehuis. Die man zat midden in het accepteren van de situatie, hij mistte gesprekstof als hij bij haar op bezoek was, hij voelt zich verantwoordelijk om het gesprek op gang te brengen/houden als hij bij haar is, tegelijkertijd had hij pijn van de warrigheid van zijn vrouw, hij wilde haar goede zorg geven, zijn vrouw had bezoek gehad maar kon niet vertellen van wie, hij wilde het toch graag weten, hij verloor grip op, ja heel veel. Van alles dus aan de hand. Dacht ook na over oplossingen en vroeg aan een van de zorgprofessionals van het tehuis voor een schriftje op de kamer van zijn vrouw, waarin iedereen die bij zijn vrouw op de kamer kwam in schreef wat hij/zij kwam doen: verzorgen, verplegen, een cv-monteur. Kortom alles. Grip houden en goed willen zijn voor zijn vrouw. De reactie van de zorgprofessional: “We zijn momenteel bezig met een elektronisch dossier voor alle bewoners en een volgende module (nu nog even niet) is dat de mantelzorgers vanaf thuis (met de nadruk op vanaf thuis) dit kunnen inzien. Een dossier op de kamer hebben we gehad, maar dat werkte niet, wat die raakte altijd zoek. Er zijn bewoners die dat verstoppen.” Ja,ja een goed bedoeld antwoord en heel beleefd ook.
In de zaal veel reacties: “Ja, inderdaad die dossiers raakten ook altijd kwijt. Schriftjes dat is niets enz.” Ik zat naast hem en na afloop hebben we nagepraat: over zijn zorgen, over accepteren, over loslaten en over de tijd die dat kost. Deze man wilde vooral goed voor zichzelf zorgen, door vat te houden op de situatie waardoor hij ook goed voor zijn vrouw zorgen. Op een of andere manier horen we allemaal niet wat hij zegt. De professional heb ik niet meer kunnen spreken. Volgende keer lukt me dat vast….
Op weg naar huis – ik zit weer 2 uur in de auto – overdenk ik zo’n avond…. en ik voel dat we in Nederland iets belangrijks laten liggen, onze samenleving heeft hier een taak, ik heb hier een taak, een verantwoordelijkheid. Is dit de participatiesamenleving: Echt luisteren naar die oude man, naar waar de echte pijn zit. En professionals helpen met de beweging te maken naar het gevoel van die man en hem niet gelijk inhoudelijke oplossingen aandragen.
De avond leerde me dat dit soort dingen in onze toekomst, ook in die van mij, thuishoren: mantelzorgers de weg naar zichzelf wijzen. Nu nog ligt mijn focus en mijn hart bij mantelzorgers, maar ik zie dat zeker ook groeien naar burgers, naar mensen.
Ik deelde mijn verhaal daar, in Amersfoort, en kwam zelf met heel veel inzicht naar huis. Het was een mooie avond….
4 februari 2014
Reacties 4
Mooi Inzicht Marjo. Echt luisteren zonder direct met oplossingen te komen is zo waardevol. Het geeft ruimte en ontlading vind ik.
Zeer herkenbaar, mooi verwoord!
Wat een indrukwekkende teksten. Echt luisteren naar de ander. Wanneer ik bedenk dat een aantal professionele hulpverleners ook mantelzorger zijn, moet dit artikel hen extra aanspreken.
Heel mooi !!