Iets voor een ander betekenen

Leven in balans, Mantelzorg, Zorg & Welzijn 6 Reacties

De wijkverpleegkundige is er die morgen wat langer. Ze pakt na de dagelijkse verzorging van Mon haar I-pad nog even op en loopt naar Mon, die aan zijn PC zit. Ik begrijp dat tijdens het douchen en aankleden een gesprek heeft plaats gehad over foto’s op de I-pad en hoe haar dat niet lukt. Ze laat aan Mon zien wat steeds mislukt, Mon bekijkt het in alle rust (zo ken ik hem), helpt haar en legt uit: ‘Dan moet je naar het instellingenscherm en dan naar foto’s , dan naar….. enz.’ Ze fröbelen samen, Mon legt uit en zij luistert geduldig en doet wat hij zegt.

Ik geniet van het tafereel aan zijn bureau. Ik herken zijn zorgvuldigheid en zijn rust, altijd stap voor stap naar oplossingen. Maar ik zie ook iets anders: Ik zie ook hoe Mon haar graag helpt, hoe zij naar hem luistert en zijn hulp accepteert. De hulp die omgedraaid is op dat moment. En dan: Gelukt! De foto’s verschijnen duidelijk op het I-pad-scherm en ik zie een blije wijkverpleegkundige en een tevreden echtgenoot. Mon heeft haar kunnen helpen en dat doet hem goed. Net als ieder mens wil Mon ook graag iets betekenen voor een ander. Ik realiseer me opnieuw: De zingeving van het leven bestaat uit iets kunnen betekenen voor een ander. Verschillende onderzoeken wijzen dat ook uit: mensen willen deel uitmaken van een gemeenschap en willen aan die gemeenschap bijdragen door iets voor een ander te betekenen.

Toen we plannen maakten over de zorg voor mijn schoonouders besefte ik al vrij snel dat het geen kwestie was van rollen-omdraaien, alsof Mon en ik vanaf dat moment alleen voor hen zouden zorgen. Integendeel: in het begin zorgden zij ook voor ons en het was juist die wederkerigheid in de zorg voor elkaar, die we destijds allemaal als erg waardevol hebben ervaren. Zo kluste mijn schoonvader in huis en onderhield onze tuin, terwijl mijn schoonmoeder regelmatig ook voor ons kookte of in mijn huishouding hielp. Ook mijn schoonouders wilden graag iets blijven betekenen voor een ander, voor ons in dit geval.

Ik herken het ook bij mijzelf. Ik zorg graag voor Mon. Ik wil ook dat voor hem betekenen. Ik help en zorg en verwachtte lange tijd niets van hem terug. Ook ik trapte in de valkuil om niet te zien dat hij nog iets voor mij wil en kan betekenen. Lange tijd dacht ik: Laat ik hem maar niet lastig vallen, hij heeft al zoveel aan zijn hoofd. Totdat een goede vriend tegen me zei: ‘Wanneer je je gepieker niet met hem deelt en hem dus ontziet, dan behandel je hem niet meer als je partner. In het ergste geval zorg je er zo voor dat je overal alleen voor staat en behandel je hem als een kind in plaats van als volwassene of als je partner.’ Ik schrok van die opmerking, ik had het immers goed bedoeld, maar bereik zo juist het verkeerde. Mon voelde zich zo steeds minder van waarde….

Van huis uit leerde ik vooral zelfstandig zijn: zelf-doen, onafhankelijk zijn, niet zeuren of klagen. Maar als dat doorslaat lijkt het alsof je geen hulp nodig hebt. Een vriendin zei laatst: ‘Misschien moet je wel minder krachtig zijn en ook als het niet nodig is toch zijn hulp vragen.’ Huh? ‘Ja’, vervolgde ze, ‘want dan is hij van betekenis voor je.’ Ik heb haar raad niet opgevolgd en me ook niet hulpbehoevender gedragen, maar ik heb mij vanaf toen wel gerealiseerd dat iedereen, ook Mon en ook nu hij beperkt is, van betekenis wil zijn. Ik heb wijze vrienden. 😉

Ik deel mijn gepieker nu met hem, zoals vorige week woensdag. Dat was in meerdere opzichten een heftige dag voor me. Mon voelt aan dat ik al dagen pieker en wakker lig. Ik begin er een paar dagen eerder over tijdens het avondeten, hij luistert en deelt hoe hij het ziet. Het geeft me rust, ik voel me gehoord en hij is weer en nog steeds mijn maatje. Wanneer ik hem die woensdagochtend zijn medicijnen geef en hem zijn insuline toedien, maakt hij een grapje over mijn koude handen op zijn buik. Ik moet erom lachen, het ontroert me ook, want het helpt: de stress en spanning in mijn lijf verminderen (een beetje). Als ik mijn jas pak, zegt hij: ‘Het komt allemaal goed, jij deed en doet het goed.’ Daar is mijn grote, stoere man. In al zijn beperkingen zorgt hij voor mij en ik laat dat ook toe, steeds meer.

De huidige zorg in Nederland is doorspekt met iets willen betekenen voor een ander, maar staat er tegelijkertijd onvoldoende bij stil dat hulpbehoevende mensen nog steeds iets willen en kunnen betekenen voor een ander. Het wordt niet meer verwacht en daarmee ook niet gestimuleerd. Margriet Sprong beschrijft dit fenomeen uitgebreid in haar boek ‘Ouderen doen er toe’. Ze toont aan hoe belangrijk juist die wederkerigheid in een mensenleven is. Ze noemt de hedendaagse zorg een soort eenrichtingsverkeer en laat in haar boek goed zien hoe essentieel de balans in dit ‘geven en ontvangen’ is voor ieder mens, ook voor oudere of kwetsbare mensen. Ze toont aan dat een ‘disbalans’ in dit geven en ontvangen de gezondheid en welzijn van mensen negatief beïnvloedt. Margriet raakte me met haar boek, ik kan haar helemaal volgen en hoef daarvoor niet verder te kijken dan bij mij thuis.

6 februari 2015

 

 

 

 

< VorigeVolgende >

Reacties 6

    1. Hallo Marjo, superherkenbaar. In het van betekenis willen zijn voor de ander, zie ik mezelf en anderen wel eens doorslaan. Ik vergeet of zie niet dat de ander ook van betekenis voor mij wil zijn. Juist dat brengt de wederkerigheid en gelijkwaardigheid terug in een relatie. Dank.

  1. Geweldig raak Marjo. Dat is ook de reden waarom ik als vrijwilliger bij Zorgbelang aan de slag ben gegaan. Jammer dat wel elkaar 22 januari niet uitgebreider gesproken hebben. Maar er komt misschien nog een herkansing. Ik heb je visitekaartje nog steeds en dus ook je emailadres.
    Groetjes Riny

  2. Prachtig Marjo! Zoals altijd weer raak! Doet me denken aan het boek van Viktor Frankl ‘ De zin van het bestaan. Hij kwam er achter dat degenen die nog ergens zin aan het bestaan konden vinden de beste kansen maakten om het concentratiekamp te overleven’.

    1. Dank je Marja! Ik ken het boek van Viktor Frankl. Inderdaad, een indrukwekkend boek. Ik vond ook mooi om te zien hoe mensen steeds ‘opschuiven’ in hun zin van het bestaan en steeds de dingen van waarde bijstelden. Ieder mens wil van waarde zijn…. dat beseffen we misschien nog niet goed genoeg in onze samenleving.
      Hartelijke groet,
      Marjo

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *