Vorige week was ik bij de crematie van een 88-jarige oom. Tijdens de mooie afscheidsdienst gaf de familie een emotionele terugblik op zijn mooie, liefdevol leven en dwaalden mijn gedachten af naar thuis. Hoe anders is ons leven. Mijn man is gehandicapt en heeft hulp nodig bij zijn dagelijkse dingen. Veel hulp, mijn hulp vooral. Ik denk regelmatig: ik doe alles dubbel elke dag. Tandenpoetsen, douchen, aankleden, ik trek 4 sokken aan elke dag enzovoort. Dat valt niet altijd mee, zeker niet vlak na ongeval. Van de ene op de andere dag is alles anders, echt alles. Is het lastig en zwaar? Best wel…zou ik zonder de mantelzorg willen, ja soms. Zou ik mijn oude leven terug willen? Ja, regelmatig.
Vaak zien mensen vooral deze lasten allemaal en ik besef dat ik door deze inleiding die lasten ook nog eens benadruk. Mensen in mijn omgeving vragen me wel eens of ik niet beter af zou zijn geweest, als mijn man het ongeval niet overleefd zou hebben, als de verlamming ook zijn hart had geraakt….Confronterende vragen, maar vreemd genoeg spreekt me tegelijkertijd de openheid ook aan. Ik begrijp het als mensen dit zeggen, ze zijn begaan met mij, met ons. En ik begrijp het ook weer niet. Mensen die dit zeggen hebben meestal niet zo’n situatie als de mijne en een oordeel is vaak snel gemaakt. Ik herken het: voor het ongeval van mijn man reageerde ik nauwelijks anders.
Zondagavond in de theatervoorstelling van Paul de Leeuw zaten ook enkele van zo’n doordenk-momenten. Een ervan raakte mij in het bijzonder. Paul wisselde zijn bekende humor af met veel momenten van ontroering en liefde. Een prachtig show. Hij vertelde veel over zijn gezin en op enig moment vroeg hij aan het publiek (en dus ook aan mij) om aan je partner 5 redenen te noemen waarom je bij hem/haar bent en blijft. En het werd muisjestil in de zaal. Het is niet zo eenvoudig, je moet er toch even over denken en net als Paul weet ik er 4 direct te noemen, de vijfde moet ik wat langer over nadenken. Maar ik moest ook onherroepelijk denken aan die crematie van vorige week en hoe mijn gedachten daar afdwaalden naar thuis. Ben ik beter af zonder hem? Nee en dat zeg ik heel beslist. De eerste jaren na het ongeval waren niet eenvoudig. En ook nu nog is ons leven niet simpel. Maar we zijn goed op weg in wat ik voor hem doe en wat hij zelf doet, ik geniet inmiddels van de kleine dingen die we weer samen kunnen doen. Mijn echtgenoot is lichamelijk gehandicapt, er is niets mis in zijn hoofd. Ik kan als vanouds met hem praten, overleggen en discussiëren. En als het voor mij even tegenzit, kan ik mijn hoofd op zijn schouder leggen en vind ik troost. In al zijn beperkingen zorgt hij weer voor mij.
Waarom deel ik mijn leven met hem en nog spannender waarom blijf ik: om voor hem te zorgen? In voor en tegenspoed? Is zorg de belangrijkste reden om te blijven? Ik zorg graag voor hem, maar had ik het liever niet gehad? Een hele tijd was dat zo…toen ik vooral mijn oude leven terug wilde, inmiddels besef ik dat je vooral je nieuwe leven moet leren leven. En de kansen die het biedt ook moet zien en pakken, andere leuke dingen doen enzovoort.
Ik denk aan de oproep van Paul de Leeuw. Ik blijf omdat ik van hem hou, ik blijf omdat hij mij aan het lachen maakt, ik blijf omdat ik (weer) mijn hoofd op zijn schouder kan leggen, ik blijf omdat hij (weer) mijn maatje is, ik blijf omdat hij mij mijn eigen leven laat leiden.
Vooral dat laatste heb ik ervaren als een hele belangrijke. Op 21 december 2008 is ons leven is op zijn kop gezet, niets was meer hetzelfde. In het begin draait alles om zijn herstel. Pas later, veel later gaat het over kwaliteit van leven. En inderdaad, eerst zijn kwaliteit van leven. Vervolgens besef je dat je eigen kwaliteit van leven een combinatie is van zijn levenskwaliteit met ook jezelf een goed eigen leven gunnen. En hoe past mantelzorg dan in dit goede eigen leven? Het besef dat mantelzorg voor een langere tijd een deel wordt van je leven groeit, maar mijn leven hoort niet alleen mantelzorg te zijn. Dat eigen leven hebben is belangrijk. Ook ik richt nu bewust mijn eigen leven opnieuw in en onderneem daarbij vooral de dingen die me energie geven.
Aandacht schenken aan mijzelf doe ik o.a. door wekelijks een #zorgvoormijzelfavondje te plannen. Je leest erover in een van mijn vorige blogs. Ik kies elke dag voor een klein #zorgvoormijzelfmoment: een kopje koffie in de zon, een boeketje bloemen, een vriendinnen-telefoongesprek of luisteren naar mijn favoriete muziek. Steeds opnieuw zoek ik naar grote en kleine dingen die me energie geven.
Ik gun elke mantelzorger die energie en kracht die ik kreeg door goed voor mijzelf te zorgen. De zorg voor mijn echtgenoot is geen last, maar doe ik met meer gemak. Met de bureaucratie, de regelgeving en het onbegrip om me heen (misschien wel het zwaarste van de hele mantelzorg) kan ik nu beter overweg.
Ik ben blij met die vreemde, confronterende vragen en doordenk-momenten, ik leer erdoor mijn nieuwe leven te leven. Mantelzorg is daar onderdeel van. Het is een deel van mijn leven, het is niet mijn leven en zo hoort het.
18 september 2012
Reacties 13
WAUWH …Marjo…uit het hart geschreven..machtig mooi hoe je je kwetsbaarheid beschrijft..ik denk dat je voor menig een steun en toeverlaat met je woorden bent…ik ben er in ieder geval stil van..dus blijf schrijven kan ik alleen maar zeggen….xxx
Lieve Truus, dank je voor je lieve, warme reactie. Het doet me erg veel. Ook je woorden op Facebook betekenen veel voor me. Zeker zal ik blijven schrijven, ik hoop op de manier ook een beetje een steun voor een ander te zijn. Dank je, liefs Marjo
Mooi hoe jij JEZELF steeds meer laat zien… In woorden en gedachten. Maar vooral ook tussen alle regels door. Trots dat jij deel uitmaakt van mijn leven…
Dank je Janine, jouw woorden raken me telkens weer. Ik ben er opnieuw stil van…
pffff iets anders kan ik niet zeggen weet precies waar je het over hebt ik ben ook een ontvanger van mantelzorg
Marjo, je raakt me weer!
Met heel veel respect gelezen en zeker om over na te denken. lieve groet, Minous
Blijft indrukwekkend, je blogs
Dank je Matthijs, ik ben extra blij met een reactie van jou!
Zo mooi geschreven Marjo .
Dank je Els, dank je voor je lieve reactie.
Groet,
Marjo en Mon
Ik lees je blogs regelmatig en heb heel veel respect voor de wijze waarop jullie omgaan met hetgeen op jullie pad is gekomen en hoe je dit alles beschrijft. Chapeau hoor!
Ik heb het gelezen . Geef je man een dikke hug. Jezelf ook en een mooi 2014!