In een woord: Onthutsend! Dat vooral concludeer ik na het lezen van het boek van Linda Polman. Linda onderzoekt in Niemand wil ze hebben de ontwikkeling van het Europese vluchtelingenbeleid sinds 1938. De reis begint in 1938 in het statige Franse kuuroord Evian, bij de eerste internationale top over de vluchtelingencrisis in Europa. Het aantal Joden dat uit nazi-gebied probeerde te ontkomen was geëxplodeerd: er waren dringend opvangplaatsen nodig. Alle argumenten van West-Europese regeringen om de vluchtelingen niet binnen te laten waren dezelfde als nu: de ‘migranten’ zouden niet stroken met nationale normen en waarden, banen en huizen willen afpakken en de cohesie in de samenleving bedreigen. Het enige wat de conferentie opleverde was de hoon van nazi-Duitsland: ‘Niemand wil ze hebben’ kopte een Duitse krant triomfantelijk. Maar ook nu, in 2020, is ‘Niemand wil ze hebben’ nog steeds leidend. De titel van haar boek is daarmee treffend en actueel. Linda Polman beschrijft het Europese vluchtingenbeleid van 1938 tot nu, via de na-oorlogse kampen in West-Europa voor vluchtelingen vanachter het IJzeren Gordijn, via de ‘veilige enclaves’ op de Balkan in de jaren negentig, naar de megavluchtelingenkampen op het Afrikaanse continent, waar de UNHCR Europa’s ‘containmentbeleid’ implementeert, het ‘inkapselen’ van het vluchtelingenprobleem. De reis eindigt op het Griekse Lesbos, het epicentrum van de grootste Europese vluchtelingencrisis sinds 1938. Wat is er terechtgekomen van de belofte van ‘nooit meer’ waarop het VN-vluchtelingenverdrag in 1951 was gebaseerd? Linda Polman concludeert: Tachtig jaar Europees vluchtelingenbeleid en nog steeds wil niemand ze hebben. Ik vind het zeer onthutsend allemaal, maar ook onbegrijpelijk dat de mainstream-media geen/nauwelijks aandacht besteedt aan deze donkere en inhumane kanten van het vluchtelingenbeleid. Hoe kon het gebeuren dat telkens opnieuw nationalisme en protectionisme de boventoon voeren? Hoe kan het dat we ons vooral niet bekommeren over mensen, maar kost wat kost mensen buiten de deur houden? Hoe kan het dat regeringen wereldwijd met name geld besteden aan oorlogen en nauwelijks aan mensen in erbarmelijke omstandigheden? Ik word er verdrietig van. Maar misschien ben ik nog wel het meest verdrietig over het brede geloof in de juistheid van ons huidige, verschrikkelijke vluchtelingenbeleid.
