De mooiste constatering uit het boek zit in de allerlaatste zin van het boek: Vrouwenemancipatie is nergens meer ter wereld te stuiten. Abram de Swaan onderzoekt en beschrijft in zijn boek Tegen de vrouwen de veranderende man-vrouwverhoudingen in de afgelopen honderd jaar. Over de hele wereld is het onderwijs op alle niveaus in razend tempo uitgebreid, vooral voor meisjes en jonge vrouwen. Daarmee veranderden de man-vrouwverhoudingen navenant. Vrouwen trouwen later, krijgen minder kinderen, werken langer en verdienen meer. Die winst aan kennis, inkomen en ook aan macht is voor veel mannen maar moeilijk te verkroppen. Vrouwen hebben mannen nu minder nodig als beschermer of als financieel toeverlaat. Volgens Abram de Swaan leidt deze ondermijning van de mannelijke overheersing tot maatschappelijke en psychische spanningen, die te herleiden zijn tot de kwetsuur van het mannelijk eergevoel: een collectieve en persoonlijke “narcistische’ krenking. Abram de Swaan ziet de opkomst van het nieuwe extreem-rechts, het christelijk fundamentalisme en het hardnekkige jihadisme als een reactie op de mondiale vrouwenemancipatie die voor zo veel mannen blijkbaar zo bedreigend is. Zullen deze bewegingen dan toch doorzetten, of zijn ze een laatste stuiptrekking van een gedoemd patriarchaat? Ik denk het laatste: het is een onmogelijk verzet tegen een ontwikkeling die onvermijdelijk is. Tegen de vrouwen is een superinteressant boek, met lef geschreven en tegelijkertijd bevlogen en glashelder. Een aanrader voor ieder die de veranderingen wil zien en aandurft.
