Op een van de laatste pagina’s van het boek “Dat doe je gewoon” van Cornelie van Well kwam ik een metafoor tegen die me erg raakte en mij een belangrijk duwtje gaf. Voordat ik inga op dit duwtje vertel ik iets meer over het boek en deze metafoor.
Het boek “Dat doe je gewoon” is door Cornelie van Well samengesteld uit allerlei verhalen uit de dagelijkse praktijk van mantelzorgers. Ik haalde veel uit dit boek: herkenning is er zeer zeker, maar ook veel tips, zoals: niet meer zorg in je huis toelaten dan nodig, want thuis wordt steeds minder thuis door al die hulpstukken en vreemde mensen. Of als mantelzorger en zorgvrager ervoor kiezen om niet met z’n tweetjes op vakantie te gaan, maar bijvoorbeeld met vrienden: je deelt dan samen de zorgtaken en de mantelzorger heeft dan ook meer vakantie. Het zijn waardevolle tips uit ervaringen van anderen.
De auteur van het boek “Dat doe je gewoon” sluit haar boek krachtig af met een metafoor die gebruikt wordt bij een assertiviteitstraining waarin mensen leren om voor zichzelf op te komen. Deze metafoor wil ik u niet onthouden, wat hij past fraai bij mantelzorgers, aldus Cornelie van Well. En hij past bij mij.
Ik citeer: “U bent waarschijnlijk bekend met de voorlichting die u krijgt in het vliegtuig voor het geval iets gebeurt. De stewardess vertelt dat het voor ouders met jonge kinderen belangrijk is om te weten dat ze eerst zelf het zuurstofmasker moeten opzetten en zich daarna pas moeten ontfermen over hun kind. De kans dat de ouder in ademnood raakt en daarmee het kind niet meer kan helpen is levensgroot aanwezig. Het zuurstofmasker is een metafoor voor het gegeven dat jezelf wegcijferen vaak een averechtse effect heeft. Dat je eerst voor jezelf zorgt en pas daarna voor degene die afhankelijk van je is, druist in tegen alle gevoelens van een ouder, maar ook van een mantelzorger. De moraal is: wie goed voor de ander wil zorgen moet eerst goed voor zichzelf zorgen” Einde citaat.
Toen mijn man ruim 2,5 jaar geleden door een ongeval in huis gedeeltelijk verlamd raakte, had hij gelijk (en terecht) de hoofdrol thuis. Toch was er ook regelmatig wel een arm om me heen van een lieve vriendin of familielid. En werd ook regelmatig aan mij gevraagd: “Hoe gaat het dan met jou? En jij moet ook ontspannen, dat weet je toch wel?”
Jaja, dat weet ik ook wel. Maar ik moet zoveel: zorgen voor mijn man, een fulltime baan doen, het huishouden alleen voor je rekening nemen, de belastingformulieren en de bankzaken, de zorg voor een 83jr schoonmoeder die nog zelfstandig woont, coördinatie en regie m.b.t. alle zorg en de zorgmensen van mijn man, de bureaucratie rondom PGB, WMO enz. En natuurlijk wil ik wel ontspannen, maar dat komt dan ook weer bij al die moetendingen.
Daar komt nog bij dat ons gezamenlijk sociale leven dat we tot het ongeval hadden er niet meer is. En dat heb ik lange tijd erg moeilijk gevonden: ergens alleen naar toe, waar ik voorheen met mijn man samen aan deelnam. Dat kon ik niet.
Toch deed deze metafoor me beseffen dat ik inderdaad onvoldoende voor mezelf zorgde. Altijd en alleen voor anderen er zijn, dat lukt niemand, ook mij niet. Ik ben op zoek gegaan naar mijn eigen ontspanning en gekozen om niet de dingen te doen die we vroeger samen deden. Dat was te emotioneel voor me, zeker in het begin. Ook niet kijken wat een regionaal steunpunt mantelzorg in de aanbieding heeft. Ik koos mijn eigen weg en maakte voorzichtig een eerste afspraak met een vriendin. Een uurtje van huis en bij haar koffiedrinken. Deze uurtjes werden een avond en groeiden naar wekelijkse avondjes, soms was het een lunchafspraak met een (ex)collega, soms een terrasje of een etentje met een lieve vriendin of de bioscoop met vriendinnen. Allerlei dingen doen die ik leuk vind en die ook goed met de thuissituatie te combineren zijn. Ik koester al deze #zorgvoormijzelfavondjes met Sabine, Tiny, Annie, Sandra, Miriam, Rob, Paula, Gusta, Petra, Nathalie, Marleen, Ria, Marie-Jose, Yvonne, Arno, Janine, Marise, Lily, Riet, Bellona, Carla en Anita en wie ik nu even vergeten ben.
Het blijft een boel geregel: Ik kan niet eerder dan om half acht van huis; mijn man kan niet zonder hulp naar bed en soms betekent dit dat het middagrustuurtje verschuift of dat hij al voor half acht ’s avonds in bed ligt. Mijn man stimuleert me om deze avondjes te blijven doen: jij hebt je ontspanning zo nodig, zegt hij. En dat voelt goed: ik ga sinds enige tijd zonder schuldgevoel één avondje per week de deur uit. En zorg op deze manier voor mijzelf: op twitter lezen mijn volgers regelmatig over mijn #zorgvoormijzelfavondjes. Ik plan deze avondjes bewust: staat er in een week niets in mijn agenda, dan bel ik een vriendin en spreek af.
Veel mantelzorgers raken geïsoleerd, de sociale contacten worden minder en thuis praat je vaak alleen over pillen en pijn. Ik praat, klets en lach die ene avond in de week over de dingen die mij raken en luister naar het verhaal van de ander. En natuurlijk als mijn echtgenoot zich minder goed voel, dan ga ik minder gerust van huis. Maar ik ga zo veel als mogelijk die ene avond in de week, want mijn wekelijks #zorgvoormijzelfavondje is mijn zuurstofmasker en houdt me draaiende.
25 augustus 2011
Reacties 19
Dank je Marjo.
De avondjes voor mezelf heb ik niet zoals jij dat hebt, ik heb ook niet zoveel vriendinnen. Ik heb vooral af en toe behoefte aan ‘ongestoord alleen zijn’.
Zo heb ik elke dag twee uurtjes ‘niet storen’ van 18.00 tot 20.00 uur. Da’s mijn ‘lummeltijd’. Daarna kijken we samen het NOS Journaal, ook zo’n vast item op de dag waar ik aan hecht.
Liefs,
Cora
Hoi Cora. Ook ik heb zo mijn lummeltijd; heb ik overdag alle tijd voor, maar die heb ik wel nodig: rust, momenten voor mijzelf. En ja, het journaal. Laat maar bellen, ik bel wel terug.
Krachtig en inspirerend geschreven! Ik heb je eerder laten weten dat sommige mensen de wereld, mijn wereld, zoveel mooier maken… Daar hoor jij absoluut bij. Jij bent een verrijking in mijn leven. Ik wens je daarom nog veel zorgvoorjezelfavondjes.
Marjo,
Je “Zorgvoormijzelfavondje” heeft mij diep geraakt. Naast je (beroepsmatige) verplichtingen jezelf alsmaar volledig wegcijferen voor die ander, jullie vroegere sociale leven waar nog maar weinig meer van over is; ja, dat is moeilijk, heel moeilijk. Ook jou lukt dat niet.
“Mantelzorg” krijgt zo wel inhoud; méér denk ik dan er oorspronkelijk mee werd bedoeld. Maar gelukkig wel nog regelmatig die vraag: “Hoe gaat het dan met jou. Jij moet ook ontspannen, dat weet je toch wel?” Ja, een ander moet jou er middels een metafoor op wijzen. Dat herken ik zelf maar al te zeer. Zorg goed voor jezelf
Mantelzorg is een zware taak wat veel mensen zich niet realiseren. Begrip is vaak maar van korte duur. Helaas! Ik doe het met liefde, dat is het niet maar soms een beetje meer begrip als je eens eerder naar huis gaat of als het tegen zit. En de mensen die je laten vallen als een baksteen als het niet gaat zoals zij het zich voorgesteld hadden. Maar dat het niet om hen gaat maar om mijzelf, dat mag niet want je mag blijkbaar niet kiezen voor jezelf! Ik ben blij dat ik een weg heb gevonden om hiermee om te gaan al is het nog steeds met vallen en opstaan.
Respect!
Pingback: Respijtzorg? Wat is dat? | Respijtzorg: uw adempauze
Dank je Elina, voor je compliment en je heldere uitleg van respijtzorg of andere vervangende zorg. En Ontzettend bedankt dat je naar mijn blog verwijst.
ik volg je op twitter, marjo. omdat ik cora al langer volgde en ook persoonlijk ken en jullie zo’n intensief twittercontact hebben, ben ik jou ook gaan volgen. volgens mij wonen we allebei in oeteldonk? ik werk in de bibliotheken van het land van heusden en altena. de gemeente aalburg geeft een nieuwsbrief voor mantelzorgers uit en ik schrijf daar iedere keer (is nog meer 2x verschenen …:) ) een stukje in over wat de bibliotheek voor de mantelzorgers kan betekenen. dat zijn o.a. korte boekbesprekingen. de volgende x ga ik deze bespreken (hebben hem ook zelf in de collectie). dus: bedankt voor je motivatie voor dit boek!
Hallo Tryntsje,
Dank je voor je mooie reactie. Ik woon toch nog een stuk zuidelijker, in Zuid-Limburg om preciezer te zijn.
Wat mooi dat jullie zo’n nieuwsbrief samenstellen en aandacht besteden aan mantelzorgers. Er zijn veel goede boeken voor en door mantelzorgers. Ook zijn er veel goede publicaties van studies ed. Ik help je graag in het verzamelen van titels, als je dat wilt.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar jullie nieuwsbrief, wil je mij een volgende exemplaar laten zien en toesturen? Dat zou ik erg fijn vinden.
Blij dat ik je heb kunnen motiveren, ik probeer dit te blijven doen.
Groet,
Marjo
Ha Marjo,
Ik lees vaak over je ‘zorgvoormezelfavondjes’. Ik ga (bijna) fulltime mantelzorgen vanaf 1 juli (mijn baan opgezegd), dus ik heb nog veel te leren… Maar deze kende ik al wel: heb je naaste lief als jezelf. Als je jezelf niet liefhebt, niet goed voor jezelf bent, dan kan je ook niet goed doen/zijn voor een ander. Mooie oude wijsheid die ik hopelijk in de praktijk kan brnegen. Groet, Ineke
Hallo Ineke,
Dank je voor je reactie. Dat is een spannende keuze – fulltime mantelzorger zijn. Zorg vooral steeds goed op jezelf en blijf ook die dingen doen die je energie geven.
Groet,
Marjo
Wat knap van je, ik voel me al schuldig als partner naar dag besteding gaat. En ja dat isolement waar je ongewild in komt,is moeilijk te doorbreken.. Knap hoe jij er mee om gaat !! Ik kan er van leren.
Pingback: Mantelzorg: een voortdurend leerproces | Respijtzorg: uw adempauze
Zorg-voor-jezelf-momenten zijn belangrijk. Ik ga af en toe naar een vriendin of nodig een vriendin thuis uit. Soms wil ik juist alleen zijn, dan is het fijn om bijv. even in mijn eentje boodschappen te doen i.p.v. samen, of als mijn man (gelukkig kan hij dat) in zijn eentje de boodschappen doet en ik alleen thuis ben en lekker kan lezen. Omdat ik zelf ook fysieke beperkingen heb, ontbreekt het mij vaak aan energie om van alles te gaan ondernemen. ’s Avonds is sowieso mijn energie op. Ik het mijn baan opgezegd omdat ik niet èn kan werken èn mantelzorgen. Dat maakt het extra belangrijk om ook tijd-alleen in te bouwen. Bij ons ben ik degen die het middagdutje doet, dan zit mijn man rustig te lezen of computeren. Ik vind het ongelooflijk hoeveel jij allemaal doet, en zeker het fulltime werken. Is je man dan alleen, of heeft hij een vorm van dagbesteding buitenshuis?
Hallo Mirjam,
Dank je voor je reactie. Ik herken er veel in. Ook in je reactie op Linkedin herken ik ontzettend veel. Je raakte me door te beschrijven hoe het voelt wanneer je weer thuis komt na zo’n #zorgvoorjezelfmoment en er weer gelijk middenin valt. Ik herken het helemaal. We hebben 3 echtparen uit ons sociale netwerk die veel bijspringen, zodat ik van huis kan of mijn #zorgvoormijzelftijd kan nemen. En als mijn oudste zus en haar man de zorg even overnemen en ik dan thuis kom, dan blijven ze nog een tijdje en dan voelt dat als gewoon bezoek. Dan kan ik heel geleidelijk en rustig weer de mantelzorg/begeleiding of verzorging overnemen. En dat is toch anders, wanneer de zorgverlener gelijk naar huis gaat.
Blijf goed voor jezelf zorgen.
Groet,
Marjo
Al 23 jaar mantel/partner zorger, sinds een jaar of drie pas werkelijk aan het doorkrijgen wat zorgen voor jezelf inhoud. Ik vind het zuurstofmasker een prachtige metafoor om te onthouden! Dank voor het delen!
Pingback: Ja maar, u bent ook krachtig – In de zorg voor de ander jezelf blijven zien
Pingback: Cadans – In de zorg voor de ander jezelf blijven zien